Over Kasparov, Big Tech & Politiek
Wat velen al jaren zaten te roepen, is nu dan toch nog gebeurd. Donald J. Trump, binnenkort ex-president van de USA, werd zowaar van elk sociaal mediaplatform verbannen. Facebook, Twitter, Snapchat, Tiktok en zelfs Pinterest en Shopify blokkeerden de toegang voor een van de meest controversiële presidenten in de Amerikaanse geschiedenis. Het jarenlang fake news verspreiden had zijn grenzen bereikt. De aanval op het Capitool was de druppel. Het zou hem leren, om op te roepen tot een laffe aanval op het hart van de Amerikaanse democratie! Adieu zeiden ze, en geblokkeerd was hij.
Bij velen weerklonken lofbetuigingen voor de sociale media die het eindelijk hadden gedurfd in te grijpen. “Het had al veel eerder moeten gebeuren”, klonk er zelfs bij velen. Maar het is natuurlijk ergens absurd te denken dat sociale media platformen dit eerder zouden hebben gedaan. Je wil zeker je macht en gebruikers niet verliezen door de president tegen je in het harnas te jagen. Je zou dus voor minder een oogje dichtknijpen als er eens over de schreef wordt gegaan met wat fake news hier en daar.
Fake news en democratie
De laatste weken en misschien maanden kwamen er wel meer en meer functionaliteiten bij op bijvoorbeeld Twitter die tweets markeerden als fake news. Het wordt alsmaar meer duidelijk wat de impact is, en hoe sociale media platformen als het ware een katalysator zijn om dit nieuws of deze verhalen, zonder tegengas, te verspreiden. Als je weet dat wereldwijd, minus enkele specifieke landen weliswaar, in het 3e kwartaal van 2020 bijna 3 miljard mensen maandelijks Facebook gebruikten, dan weet je dat Facebook een bepaalde massa bereikt.
Bovendien hebben mensen, zoals in het dagelijkse leven, de neiging om gelijkgezinden op te zoeken. Het gevolg is dat ze vaak, ook op sociale media, in bubbels leven waarbij ze maar zelden een andere stem horen. Je kunt eigenlijk als het ware beweren dat deze platformen een sociaal goed worden of, zelfs meer, al zijn. En wat openbaar goed is, moet worden gereguleerd.
We hebben nog maar het topje van de ijsberg gezien van wat er op ons afkomt.
Doorheen de geschiedenis zie je dat sectoren die een grote impact hebben op onze samenleving gereguleerd worden. Wetgeving heeft er voor gezorgd dat we verplicht een gordel moeten dragen, dat autofabrikanten zich moeten houden aan bepaalde normen, dat banken niet zomaar vrij spel hebben en ga zo maar door. De technologiesector wacht nu hetzelfde lot, maar zal dit zomaar lukken?
Want een van de grote verschillen die we zien, in vergelijking met andere industrieën, is de snelheid waarmee de technologie zich ontwikkelt. Het eerste patent op de moderne auto kwam er in 1886. De eerste auto die en masse werd geproduceerd kwam er in 1908. Sindsdien kwam er doorheen de jaren heel wat wetgeving waar enerzijds producenten zich moesten aan houden, maar kwamen er ook verkeerswetboeken en bestraffingen voor wie deze wetten overtrad. Men reguleerde dus de volledige auto-industrie, van productie tot het straatbeeld. En maar goed ook. De politiek had alle tijd om zich aan de nieuwe ontwikkelingen aan te passen en hier werk van te maken.
Hypersnelle evolutie
En dat ligt bij big tech nu wel wat anders. Om maar even te schetsen. De eerste personal computer zag het levenslicht in de jaren 70. Het moderne internet zoals we het nu kennen, ontstond rond 1990. Vier jaar later zag de allereerste smartphone het levenslicht. Iets meer dan tien jaar later presenteerde Steve Jobs de eerste iPhone. En intussen lopen we rond met een toestel in onze broekzak dat krachtiger is dan onze laptop. En dat allemaal via een mobiele verbinding, waar we ook maar zijn. Technologie evolueert dus snel. Veel sneller dan wat we ooit hebben mogen ervaren. En daar hebben we het als democratie duidelijk moeilijk mee.
In mijn vrije tijd kan ik heel erg genieten van enkele partijen schaak. Het spel boeit mij al sinds mijn jeugdjaren, en sinds Corona uitbrak, heb ik het terug opgepikt. De regels van het schaakspel zijn betrekkelijk simpel, maar de complexiteit die de combinatie van deze regels tot stand brengt, is wonderbaarlijk mooi om te zien. De uitdaging is dus om bij elke spelsituatie die men voorgeschoteld krijgt — en die verandert elke zet — het best mogelijk antwoord te vinden. Men zegt wel eens dat je een schaakpartij niet kunt winnen door goede zetten te doen. Je wint die meestal omdat je tegenstander een minder goede zet heeft gedaan, waardoor voor jou een voordeel ontstaat. Door veel ervaring, ken je op na verloop van tijd veel spelsituaties. Een andere strategie bij het zoeken van je volgende zet, is het zoeken wat de volgende zet van jouw tegenstander is. Indien je dit weet, kun je de spelsituatie zo aanpassen, dat het die zet neutraliseert, misschien het evenwicht weer herstelt of je misschien zelfs een voordeel geeft. Kasparov is een van die legendarische grootmeesters. In een van zijn video’s zie je hem ongelooflijk snel nadenken, en nadien uitleggen waarom hij in een specifieke wedstrijd zijn dame opofferde — iets wat hoogstens ongebruikelijk is op topniveau. Uiteindelijk won hij ook de wedstrijd.
Waarom ik even schaken als intermezzo ertussen nam. Ik ben er van overtuigd dat als we de uitdaging willen aangaan om (big) tech te reguleren, we ook moeten denken als Kasparov. Technologie evolueert dusdanig snel dat we er niet in zullen slagen door reactief en impulsief te reageren. We hebben nog maar het topje van de ijsberg gezien van wat er op ons afkomt. Big Tech bedrijven zijn bezig met slimme brillen, zelfrijdende wagens, een 1:1 digitale kopie van onze wereld, artificiële intelligentie, en nog zoveel meer. Het is allemaal voer voor een volgende artikel. En zoals eerder al gezegd, evolueert dit alles met een snelheid die ongezien is. Vooruitkijken is dus de boodschap. Proberen te snappen en in te zien waarom deze bedrijven bepaalde investeringen en/of zetten doen. Pas dan zullen we in een symbiose met hen kunnen samenleven en hen op hetzelfde moment kunnen reguleren. Ik pleit voor meer politici met een technologische achtergrond, die beter begrijpen waar alles naartoe evolueert. Schuif aan tafel met de big tech bedrijven en ga met hen in dialoog. De toekomst ziet er rooskleurig uit als we ze samen proberen te schrijven, maar we moeten voldoende beseffen wat de mogelijke gevaren zijn. Zelf steek ik graag de hand uit om hier meer over te brainstormen.
